Hałas w pomieszczeniach może mieć różne podłoża. Może być związany ze słabą izolacyjnością przegród lub stropów, co w lokalach mieszkalnych często skutkuje poczuciem braku prywatności. Słyszymy wtedy wyraźniedźwięki dobiegające od sąsiada. Mogą one mieć charakter uderzeniowy (kroki, przesuwanie mebli, itp.) lub powietrzny (rozmowy, muzyka itp.). Innym problemem z akustyką jest zbyt długi czas pogłosu. Zazwyczaj ma on miejsce, gdy w pomieszczeniu nie ma zbyt wielu przedmiotów/ustrojów pochłaniających dźwięk. Wtedy odbija się on od płaskich powierzchni, a całkowity czas jego zaniku, jest zwykle zbyt długi by spełniać nasze oczekiwania dotyczące klarowności komunikacji. Opisane wyżej problemy akustyczne mają często znaczący wpływ na komfort życia i pracy ludzi. Dlatego też, pomiary akustyczne są kluczowym narzędziem w ocenie jakości akustycznej wnętrza.
Rodzaje pomiarów akustycznych
W zależności od rodzaju problemu, w pomieszczeniu mogą być wykonane:
- Pomiary izolacyjności od dźwięków powietrznych.
- Pomiary izolacyjności od dźwięków uderzeniowych.
- Pomiary czasu pogłosu.
- Pomiary specjalistyczne.
- Pomiary poziomu dźwięku urządzeń lub instalacji.
Co jest najważniejsze w pomiarach izolacyjności od dźwięków powietrznych?
W pomiarach izolacyjności od dźwięków powietrznych najważniejszy jest:
- Miernik poziomu dźwięku klasy 1
- Wszechkierunkowe źródło dźwięku z generatorem
Metodologia pomiarów jest stosunkowo prosta. W pomieszczeniu nadawczym (np. u sąsiada), włączane jest wszechkierunkowe źródło dźwięku, ustawione tak by generowało szum biały o jak najwyższym poziomie mocy akustycznej. W pomieszczeniu odbiorczym natomiast (czyli w tym, który nieszczęśliwie użytkujemy) w tym samym momencie mierzony jest poziom hałasu, za pomocą miernika poziomu dźwięku. Miernik akustyczny, to urządzenie wyposażone w mikrofon, który zbiera informacje o tym jak głośno jest w pomieszczeniu. Urządzenie to pokazuje również jaki poziom hałasu dostrzegalny jest w danym paśmie częstotliwości, co jest niezbędne przy sprawdzaniu zgodności warunków akustycznych pomieszczenia z normami.
Następnym krokiem jest umieszczenie źródła w pomieszczeniu odbiorczym, gdzie również mierzony jest poziom dźwięku po włączeniu źródła. Różnica zmierzonych poziomów w obu pomieszczeniach, przy tej samej mocy akustycznej źródła, pozwala określić wartość współczynnika izolacyjności badanej przegrody, by następnie dostosować odpowiednie rozwiązania w celu poprawy warunków akustycznych. Przy pomiarach izolacyjności należy pamiętać o zmierzeniu czasu pogłosu oraz poziomu tła w pomieszczeniu odbiorczym, gdyż dźwięki w nim generowane nie powinny być uwzględnione w ocenie izolacyjności przegrody.
Jakie narzędzia wykorzystujemy do pomiarów izolacyjności od dźwięków uderzeniowych?
W pomiarach izolacyjności od dźwięków uderzeniowych wykorzystywany jest:
- Miernik poziomu dźwięku klasy 1
- Stukacz wzorcowy
Ich procedura jest podobna do wcześniej opisanej, jednak w tym przypadku stukacz wzorcowy – urządzenie generujące hałas, potrzebny do zebrania pomiarów – jest ustawiony w pomieszczeniu nadawczym, a miernik zbiera poziom dźwięku w pomieszczeniu odbiorczym. Takie pomiary najczęściej wykonywane są w celu zbadania stropu, np. gdy wyraźnie słyszymy kroki sąsiada z góry. W tym wypadku w pomieszczeniu odbiorczym mierzymy również poziom tła oraz czas pogłosu pomieszczenia.
Jakie narzędzia wykorzystujemy do pomiarów czasu pogłosu?
Pomiary czasu pogłosu wykonywane są za pomocą:
- Miernika poziomu dźwięku klasy 1
- Wszechkierunkowego źródła dźwięku
Procedura powyższych pomiarów polega na ustawieniu źródła dźwięku tak, by generował szum różowy na poziomie minimum 90 dB(A) oraz umiejscowieniu go w badanym pomieszczeniu. Wokół tego źródła, w odpowiedniej odległości od niego, ustalane są punkty pomiarowe, w których ustawiony miernik zbiera dane na temat poziomu hałasu. Po przekonwertowaniu danych, jesteśmy w stanie stworzyć wykres czasu pogłosu. Na takim wykresie łatwo jest wtedy porównać wartości maksymalnego dopuszczalnego czasu pogłosu określonego przez normę dla danego pomieszczenia z czasem pogłosu realnie w nim występującym. Wykonując dalsze obliczenia, w ten sam sposób możemy określić o ile dane rozwiązanie jest w stanie poprawić warunki akustyczne pomieszczenia.
Jakie narzędzia wykorzystujemy do pomiarów specjalistycznych?
Do wykonania pomiarów specjalistycznych potrzebne są:
- Kolumna szerokopasmowa
- Mikrofon pomiarowy
- Karta dźwiękowa
- Laptop z odpowiednim oprogramowaniem
Pomiary specjalistyczne wykonywane są głównie w pomieszczeniach takich jak: studia nagrań, kina (również domowe), sale koncertowe i inne pomieszczenia przeznaczone do odsłuchu. Procedura wykonywania takich pomiarów znacznie różni się od pomiarów izolacyjności czy zwykłych pomiarów czasu pogłosu. W przypadku pomiarów specjalistycznych pierwsza rzecz, którą musimy ustalić to miejsce odsłuchu, czyli miejsce w którym docelowo będą stały głośniki lub scena. Następnie określamy w tym miejscu zwykle dwa (lub więcej w zależności od sytuacji) punkty nadawcze – dla lewego i prawego głośnika – oraz punkty pomiarowe. Punkty pomiarowe wyznacza się zazwyczaj w tak zwanym „sweet spocie”, stanowiącym optymalne miejsce odsłuchu, czyli takie, dla którego zarówno prawy jak i lewy głośnik znajduje się w takiej samej odległości od odbiorcy. Istnieje wiele metod wykonywania pomiarów specjalistycznych – jedną z nich jest metoda sinusa przestrajanego (LogChirp). W celu wykonania pomiarów tą metodą, używa się szerokopasmowej kolumny dźwiękowej (źródło dźwięku), karty dźwiękowej (przetwornik analogowo-cyfrowy), odpowiedniego oprogramowania, które pozwala manipulować sygnałem generowanym przez źródło oraz mikrofonu pomiarowego, który następnie przesyła dane z powrotem do odpowiedniego programu. Pomiary specjalistyczne wykonuje się w celu zbadania charakterystyki widmowej dźwięku w badanym pomieszczeniu. Oznacza to, że dzięki danym zebranym z pomiarów można określić między innymi które częstotliwości rezonują, a które zanikają. Ta informacja jest niezwykle istotna w pomieszczeniach, w których dźwięk odgrywa kluczową rolę.
Jakie narzędzia potrzebujemy do pomiarów poziomu dźwięku?
- Miernika poziomu dźwięku
Takie pomiary należą do najłatwiejszych choć mogą być najbardziej czasochłonne. W niektórych przypadkach, gdy urządzenie w pomieszczeniu pracuje nieustannie, generując różne poziomy dźwięku, wtedy pomiary mogą trwać nawet 8 godzin w ciągu dnia oraz 30 minut w ciągu nocy, sugerowane jako najgłośniejsze. Jest to potrzebne w celu zbadania zmian poziomów dźwięku w czasie, by następnie dostosować odpowiednie rozwiązania niwelujące hałas. Standardowo, tak jak przy poprzednich pomiarach, za pomocą miernika mierzony jest poziom hałasu generowanego przez urządzenie lub instalację.
Pomiary akustyczne przeprowadzane są zgodnie z obowiązującymi normami PN, ISO, wytycznymi EBU Tech. oraz przepisami prawa. Pomiary akustyczne są kluczowym elementem oceny jakości akustycznej wnętrza. Różnorodne metody i narzędzia pomiarowe pozwalają na dokładną ocenę poziomu dźwięku, przenikającego przez ścianę, czasu pogłosu oraz charakterystyki widmowej dźwięku w pomieszczeniach, a także poziomu hałasu generowanego przez urządzenie lub instalację. Dzięki temu możliwe jest identyfikowanie problemów związanych z hałasem oraz podejmowanie skutecznych działań naprawczych w celu poprawy komfortu akustycznego użytkowników.
Potrzebujesz porady w kwestii akustyki w twoim mieszkaniu?
