Hałas w miejscu pracy: Kiedy 85 dB to o jeden decybel za dużo?

Jako akustycy często widzimy, że hałas w miejscu pracy jest bagatelizowany, dopóki pracownicy nie zaczynają skarżyć się na szumy uszne lub przewlekłe zmęczenie. Poniżej znajdziesz twarde dane oparte o dyrektywy europejskie oraz polskie prawo, bez zbędnego "lania wody".

Normy hałasu w pracy - twarde liczby (NDN)

W kontekście przepisów BHP i akustyki, kluczowym pojęciem jest NDN, czyli Najwyższe Dopuszczalne Natężenie. Opierając się na Dyrektywie 2003/10/WE Parlamentu Europejskiego, która harmonizuje przepisy we wszystkich krajach członkowskich, normy hałasu w pracy są ściśle zdefiniowane dla trzech parametrów:

1. Hałas ustalony na poziomie ekspozycji dziennej (8h): Limit to 85 dB.

2. Maksymalny poziom dźwięku A (LAmax): Nie może przekroczyć 115 dB.

3. Szczytowy poziom dźwięku C (LCpeak): Nie może przekroczyć 135 dB.

Warto wiedzieć, że dopuszczalne normy hałasu w pracy przewidują także tzw. "progi działania". Już przy 80 dB pracodawca musi zapewnić dostęp do ochronników słuchu, a przy 85 dB ich noszenie staje się obowiązkowe, a stanowisko musi zostać oznakowane.

Natężenie hałasu w miejscu pracy a Twoje zdrowie

Dlaczego Unia Europejska tak restrykcyjnie podchodzi do tych wartości? Badania Europejskiej Agencji Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy (EU-OSHA) wskazują, że natężenie hałasu w miejscu pracy powyżej 80 dB powoduje nie tylko ryzyko trwałego uszkodzenia słuchu.

To także potężny stresor ogólnoustrojowy. Nawet jeśli hałas na stanowisku pracy nie jest "bolesny", długotrwała ekspozycja podnosi poziom kortyzolu, zwiększa ryzyko chorób sercowo-naczyniowych i drastycznie obniża koncentrację. W biurach typu open space, gdzie dominuje hałas informacyjny (rozmowy), problemem nie są decybele, ale zrozumiałość mowy, która rozprasza naszą uwagę.

Pomiar hałasu w miejscu pracy – jak to robimy?

Aby stwierdzić, czy normy są przekroczone, niezbędny jest profesjonalny pomiar hałasu w miejscu pracy. Jako akustycy nie używamy do tego aplikacji w telefonie (które często mają błąd rzędu +/- 10 dB), lecz skalibrowanych całkujących mierników poziomu dźwięku klasy 1 lub 2.

Procedura wygląda następująco:

• Mierzymy hałas bezpośrednio przy uchu pracownika (z wykorzystaniem dozymetrów) lub w strefie pracy.

• Analizujemy hałas w środowisku pracy z uwzględnieniem czasu trwania poszczególnych czynności.

• Obliczamy LEX,8h - czyli uśrednioną dawkę hałasu, jaką pracownik "przyjmuje" przez całą zmianę.

Co to jest hałas? (Krótka teoria na koniec)

Skoro znasz już limity i zagrożenia, warto doprecyzować fundamenty. Fizyczna definicja hałasu to każdy dźwięk o dowolnym charakterze akustycznym, który w danych warunkach jest niepożądany, szkodliwy lub uciążliwy dla zdrowia.

Co ciekawe, z punktu widzenia psychoakustyki, nawet cichy dźwięk (np. kapanie kranu czy piszcząca cewka w monitorze) może być uznany za hałas, jeśli uniemożliwia skupienie, mimo że normy BHP nie są przekroczone.

Pamiętaj: Słuch to zmysł, który nie ma "powieki" - nie możemy go zamknąć. Dlatego dbanie o akustykę w firmie to nie tylko obowiązek prawny, ale inwestycja w efektywność zespołu.